Glokom, göz içi basıncının artması sonucu görme sinirinin hasar görmesiyle ortaya çıkan ciddi bir göz hastalığıdır. “Sessiz hırsız” olarak da bilinen glokom, erken teşhis edilmezse kalıcı görme kaybına yol açabilir. Bu yazıda, glokomun nedenleri, belirtileri, risk faktörleri, teşhis yöntemleri ve tedavi seçenekleri hakkında detaylı bilgi bulacaksınız.

Glokom Nedir?

Glokom, göz içi basıncının artması sonucu optik sinirin (görme siniri) zarar görmesiyle karakterize olan bir grup göz hastalığıdır. Bu hasar, görme alanında kayıplara ve ileri vakalarda körlüğe yol açabilir. Glokom genellikle yavaş ilerler ve erken evrelerde belirgin semptomlar göstermeyebilir, bu nedenle “sessiz hırsız” olarak adlandırılır.

Glokom Tipleri

1. Açık Açılı Glokom: En yaygın tiptir. Göz içi sıvısının drenaj kanallarının yavaş yavaş tıkanması sonucu oluşur.
2. Dar Açılı Glokom: Göz içi sıvısının aniden bloke olması sonucu oluşur ve acil müdahale gerektirir.
3. Normal Tansiyonlu Glokom: Göz içi basıncı normal olmasına rağmen optik sinir hasarı oluşur.
4. Konjenital Glokom: Doğuştan görülen nadir bir glokom türüdür.
5. Sekonder Glokom: Başka bir göz hastalığı, ilaç kullanımı veya yaralanma sonucu oluşan glokom türüdür.

Glokom Risk Faktörleri

1. Yaş: 40 yaş üstü kişilerde risk artar, 60 yaş üzerinde daha da yükselir.
2. Aile Öyküsü: Ailede glokom öyküsü olanlar daha yüksek risk altındadır.
3. Yüksek Göz Tansiyonu: Normal göz içi basıncı 10-21 mmHg arasındadır. Yüksek basınç, glokom riskini artırır.
4. Irk: Afrika kökenlilerde açık açılı glokom, Asya kökenlilerde dar açılı glokom riski daha yüksektir.
5. Tıbbi Durumlar: Diyabet, yüksek tansiyon, kalp hastalıkları glokom riskini artırabilir.
6. Miyopi veya Hipermetropi: Yüksek dereceli miyopi veya hipermetropi, glokom riskini artırabilir.
7. Uzun Süreli Steroid Kullanımı: Özellikle göz damlası formunda uzun süreli steroid kullanımı riski artırır.
8. Göz Yaralanmaları: Ciddi göz yaralanmaları glokom riskini artırabilir.

Glokomun Belirtileri

Glokom, erken evrelerde genellikle belirti vermez. Bu nedenle düzenli göz muayeneleri çok önemlidir. İleri evrelerde görülen belirtiler şunlardır:

1. Periferal (Yan) Görüşte Azalma: Glokomun en karakteristik belirtisidir. Kişi merkezi görüşünü korurken, yan görüşünde kayıplar yaşar.
2. Bulanık Görme: Özellikle ileri evrelerde net görme zorlaşabilir.
3. Gözde Ağrı: Özellikle akut dar açılı glokomda şiddetli göz ağrısı olabilir.
4. Baş Ağrısı: Göz içi basıncının artmasına bağlı olarak baş ağrısı görülebilir.
5. Işık Etrafında Haleler Görme: Özellikle gece araç kullanırken farların etrafında renkli haleler görülebilir.
6. Gözde Kızarıklık: Özellikle akut glokom ataklarında gözde kızarıklık olabilir.
7. Bulantı ve Kusma: Şiddetli glokom ataklarında bulantı ve kusma görülebilir.

Glokom Teşhisi

Glokom teşhisi için kapsamlı bir göz muayenesi gereklidir. Bu muayene genellikle şunları içerir:

1. Göz İçi Basınç Ölçümü (Tonometri): Göz içi basıncını ölçmek için kullanılır.
2. Görme Alanı Testi: Periferal görüşü değerlendirmek için yapılır.
3. Optik Sinir Muayenesi: Göz dibi muayenesi ile optik sinirin durumu değerlendirilir.
4. Göz Ön Segment Muayenesi: Göz ön bölümünün yapısını değerlendirmek için yapılır.
5. Pakimetri: Kornea kalınlığını ölçmek için kullanılır.
6. Optik Koherens Tomografi (OCT): Optik sinir ve retina tabakalarının detaylı görüntülemesi için kullanılır.
7. Gonyoskopi: Göz içi sıvı drenaj açısını değerlendirmek için yapılır.

Glokom Tedavi Yöntemleri

Glokom tedavisinin amacı, göz içi basıncını düşürerek optik sinir hasarını durdurmak veya yavaşlatmaktır. Tedavi seçenekleri şunlardır:

1. İlaç Tedavisi:
   • Göz Damlaları: Göz içi sıvı üretimini azaltan veya drenajını artıran damlalar.
   • Oral İlaçlar: Bazı durumlarda ağızdan alınan ilaçlar kullanılabilir.
2. Lazer Tedavisi:
   • Trabeküloplasti: Drenaj kanallarını açmak için kullanılır.
   • İridotomi: Dar açılı glokomda göz içi sıvı akışını iyileştirmek için kullanılır.
3. Cerrahi Müdahale:
   • Trabekülektomi: Göz içi sıvısının drenajı için yeni bir yol oluşturulur.
   • Drenaj İmplantları: Göz içi sıvısının drenajını sağlayan küçük tüpler yerleştirilir.
   • Minimal İnvaziv Glokom Cerrahisi (MIGS): Daha az invaziv cerrahi teknikler.

Glokomdan Korunma ve Erken Teşhis

Glokomdan tamamen korunmak mümkün olmasa da, erken teşhis ve uygun tedavi ile görme kaybı önlenebilir veya yavaşlatılabilir. İşte yapabileceğiniz önemli adımlar:

1. Düzenli Göz Muayenesi:
   • 40 yaş altı: 2-4 yılda bir
   • 40-54 yaş arası: 1-3 yılda bir
   • 55-64 yaş arası: 1-2 yılda bir
   • 65 yaş üstü: Yılda bir
2. Sağlıklı Yaşam Tarzı:
   • Dengeli beslenme (özellikle antioksidanlardan zengin besinler)
   • Düzenli egzersiz
   • Sigara kullanmama
3. Göz Koruma:
   • Güneş gözlüğü kullanımı
   • İş güvenliği gözlüklerinin kullanımı
4. Kronik Hastalıkların Kontrolü:
   • Diyabet, hipertansiyon gibi hastalıkların düzenli takibi ve kontrolü
5. Aile Öyküsü Takibi:
   • Ailede glokom öyküsü varsa daha sık kontroller

Glokom, erken teşhis ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabilen bir hastalıktır. Düzenli göz muayeneleri, glokomun erken evrelerde yakalanmasını ve etkili bir şekilde tedavi edilmesini sağlar. Herhangi bir görme değişikliği yaşarsanız veya risk grubundaysanız, vakit kaybetmeden bir göz doktoruna başvurmanız önemlidir. Unutmayın, gözleriniz sağlığınızın aynasıdır ve onları korumak sizin elinizde!